10 jaar Cleur!

Terug naar het ambacht

1 juli 2018, vandaag is het 10 jaar geleden dat ik de knoop doorhakte. Na 10 jaar in loondienst bij verschillende architectenbureaus werd het tijd om zelf mijn tijd in te gaan delen, niet langer "gisteren klaar", niet langer laatste moment opmaakwerk met naast mij een architect met zijn jas al aan, klaar om naar een presentatie te gaan.

Wanneer ik terugkijk naar het moment dat ik afstudeerde van Minerva in 1998 is er een hoop veranderd. Dat klinkt bijna als "oma vertelt" maar het is wel de realiteit dat in de ontwerpwereld de technieken razendsnel veranderd zijn in de afgelopen 20 jaar. Toen ik afstudeerde had Academie Minerva een aantal Mac-computers, deze stonden op een andere locatie dan het hoofdgebouw en behalve een paar lessen animatie en QuarkXpress hadden wij als afstuderende illustratoren daar weinig mee te maken gehad. Mijn afstudeerproject was een leader voor een cultureel televisieprogramma. Volledig gefilmd met superVHS en gemonteerd op een montagelijn.

In Hilversum

Toen ik in december 1998 ging werken bij het architectenbureau in Hilversum als presentatie vormgever was dit nog voor een groot deel handwerk. Presentaties knipten en plakten we nog met schaar en plakband, om ze vervolgens bij een reprobedrijf te laten kopiëren in de hoop dat er geen naadjes zichtbaar zouden zijn. Maquettes sneden we uit karton en wanneer er een presentatie voor een grote zaal moest worden gegeven dan fotografeerde ik de tekeningen met een camera met daarin een diarolletje. Om vervolgens naar het NOB (tegenwoordig NPO) te fietsen om de dia's te laten ontwikkelen. Een uur later fietste ik weer terug om de dia's op te halen en het kwam regelmatig voor dat de dia's in de auto op weg naar de presentatie nog op de achterbank op volgorde moesten worden gezet in de diaprojector. Adobe Photoshop, Indesign en Powerpoint stonden nog in de kinderschoenen en vonden langzaam ook hun weg naar het architectenbureau waar ik werkte. En zo groeide mijn ontwikkeling mee met de technologische ontwikkelingen in de ontwerpwereld. Vooral het moment waarop ik de website van het architectenbureau online zette weet ik nog goed. Het was pure magie dat zo'n bestand met HTML-code een functionerende pagina op het web kon opleveren! Van met mijn handen werken werd het steeds meer achter de computer zitten. Tekentafels maakten plaats voor bureaus met computers en printers. De mogelijkheden werden steeds breder. Maar ook de druk om meer en sneller te produceren werd groter. Zeker bij het architectenbureau in Zwolle waar ik sinds 2005 werkte.

Cleur

In 2008 was het genoeg, ik miste het tekenen en schilderen, het vrije werken, de constante deadlines meer dan zat. Daarom besloot ik als zelfstandige verder te gaan. Om een combinatie te kunnen maken van vrij werk en ontwerpwerk. In het begin lag de nadruk sterk op het ontwerp werk, soms afgewisseld met een illustratie opdracht. Maar soms kwam er ook wekenlang geen nieuwe opdracht. Dat waren spannende tijden, altijd de onrust of er wel weer iets zou komen... Blij werd ik van alle mooie opdrachten die ik in de afgelopen tien jaar mocht maken voor met name creatieve zelfstandigen. Van gehaast ontwerpen ging ik naar ontwerpen met aandacht. Opdrachtgevers die net als ik graag iets goeds wilden neerzetten en daar ook de tijd voor namen. Daarnaast ging ik weer schilderen en vrij werk maken. Om mijn vaardigheden te vergroten volgde ik teken- en schilderlessen bij de Noorder Ateliers in Groningen. De lessen van Chrétien Goos waren voor mij zeer waardevol.

Zomercursus Grafiek

In de zomer van 2013 zag ik een aankondiging van de Klassieke Academie in Groningen voor een zomercursus Grafiek, gegeven door Siemen Dijkstra en Reinder Homan. In een impuls meldde ik mij aan. Zonder twijfelen. Intuïtief wist ik dat het goed was. Na die week wist ik het zeker, dit is wat ik wil doen. Grafiek maken, met mijn handen werken, terug naar het ambacht. Maar wel met de mogelijkheden van nu. Bij het Grafisch Atelier in Kampen vond ik een prettige werkplaats om mijn houtsnedes te kunnen maken. Vorig jaar kreeg ik een eigen atelier in het gebouw van Kunstenaarsvereniging Palet en een maand later werd mijn nieuwe pers bezorgd. Altijd een pers tot mijn beschikking zorgde niet zo zeer voor meer productie maar wel meer drukgangen per prent, meer verfijning in de prenten. Een drukgang of 12 is nu meer de regel dan uitzondering.

de allereerste houtsnede in de reductiemethode

ArtEZ

Sinds september 2017 werk ik naast Cleur ook als instructeur technische vaardigheden bij ArtEZ, Art en Design Zwolle, in de grafiekwerkplaats. Aan de nieuwe lichting illustratoren, comic designers en grafisch ontwerpers mag ik het oude ambacht van letterzetten met lood en de mooie hoogdruk techniek doorgeven. In deze grafiekwerkplaats is nu veel meer mogelijk dan 20 jaar geleden. Er wordt electronisch ge-etst in plaats van met salpeterzuur. Er staat een snijplotter waarmee je vormen uit plakplastic en vinyl kunt snijden. En een houtplaat kun je ook laseren in plaats van gutsen. De creatieve mogelijkheden zijn bijna onbegrensd, slechts beperkt door je eigen voorstellingsvermogen. (of financiën)

Nieuwe ontwikkelingen

In tien jaar tijd heb ik mij ontwikkeld van een ontwerper, met schetsrol maar achter de computer, tot een beeldend kunstenaar die gebruik maakt van de mogelijkheden die de moderne technieken bieden, maar waarbij ik misschien stiekem nog wel het meeste geniet van het langzame geconcentreerde werken aan een houtsnede in de reductietechniek. Zoals Wim van Veen ooit op Academie Minerva het zaadje plantte en Siemen Dijkstra deze tot bloei liet komen. Het proces van gutsen, drukken, drogen, gutsen, drukken, drogen enzovoort geeft een rust waarvan ik hoop dat deze ook overkomt bij degene die de prent bekijkt.

Ik hoop dan ook dat de komende jaren nog vele bijzondere prenten op gaan leveren. De vooruitzichten zijn goed. En opnieuw ben ik me aan het verdiepen in mogelijkheden en technieken. Dit keer nog verder terug in de tijd, namelijk in de techniek van de Japanse houtsnede.
Altijd blijven leren... wordt vervolgd.