Vlijmscherp

 

foto: Ellen Metz Fotografie

Goed gereedschap is het halve werk. Wanneer je een houtsnede maakt is dit zeker van toepassing. Voor het maken van linoleumsnedes of houtsnedes zijn veel verschillende gereedschappen te koop. Je kunt beginnen met een eenvoudig gutssetje van bijvoorbeeld Abig. Een doosje met daarin een houten handvat en mesjes waarbij je de verschillende mesjes kunt wisselen met een stokje dat ook in het doosje zit. Wanneer je alleen linoleumsnedes maakt dan is zo'n setje prima en zeker wanneer je reservemesjes koopt kun je deze lang gebruiken. Ben je van plan een keer een houtsnede te maken dan zijn deze mesjes ook te gebruiken maar worden ze snel bot. Omdat het metaal dun is, is het lastig deze te slijpen of wetten. Daarom heb ik, vrij snel nadat ik met het maken van houtsnedes was begonnen, geïnvesteerd in gutsen van Pfeil. Deze hebben een paddestoelvormige knop die prettig in de hand ligt, het heft van de guts is wat langer dan bij de Abig setjes waardoor je er een vinger op kunt zetten en je meer sturing hebt tijdens het gutsen. Deze gutsen kun je slijpen en wetten en gaan daardoor heel lang mee.

De gutsen zijn verkrijgbaar in verschillende afmetingen en vormen. Je kunt de vormen globaal onderverdelen in 3 hoofdgroepen. De V-guts, de U-guts en een platte guts. De V-guts is heel prettig wanneer je dunne rechte lijnen wilt snijden. Waar de V-guts vooral vooruit wil is de U-guts een stuk flexibeler, deze laat je ronde vormen en golven snijden. En wanneer je de guts in het hout zet en met je pols draait krijg je ook een perfect uitgesneden rondje. De platte guts is prettig om grote oppervlakken weg te snijden.

 

mijn voorsnijmes, U-guts en V-guts

Mijn werk is meestal relatief klein en gedetailleerd. Daarom is mijn meest gebruikte guts de V-guts (Pfeil 12/1) van 1 mm breed en de U-guts (Pfeil 9/3) een u-vorm van 3 mm breed. Het eerste getal bij Pfeil staat voor de vorm van de guts en het 2e getal geeft de breedte aan in mm. Daarnaast heb ik natuurlijk nog meer verschillende bredere en plattere gutsen, ieder voor zijn eigen toepassingen. 

Mijn nieuwe favoriete gereedschap is een voorsnijmes (Hangito in het japans). Hiermee snij je het hout zoals de Japanse meesters dat deden bij de Japanse houtsnede. Om een stukje hout te verwijderen snij je eigenlijk 2x, je maakt een snede met het mes in je hand als een dolk om vervolgens je hand te draaien en een tegensnede te maken iets naast de vorige snede. Deze manier van snijden kost meer concentratie, omdat je moet nadenken onder welke hoek je moet snijden tov je onderwerp, maar is een hele fijne afwisseling voor je hand omdat het minder belastend is voor je polsen en wanneer je mes goed scherp is krijg je hele scherpe randen op je houtplaat. Iets wat voor de Japanse houtsnede heel belangrijk is omdat anders de dunne inkt in de eventuele braampjes gaat klonteren.

Uiteraard zijn er meerdere producenten van gutsen, op internet vindt je verschillende merken. Kijk maar eens op de site van Polymetaal, Gerstaecker, de Baptist of bij je lokale kunstenaarsbenodigdheden winkel. In een volgende post zal ik laten zien hoe je je gereedschap scherp kunt houden.

foto: Ellen Metz Fotografie